San'yāsa tyāga kē tatva kō prathaka - prathaka maiṁ jāna
Mahābāhu hē Hr̥ṣhīkēśha Vāsudēva bhagavāna.. 1..
Kāmya karma kē tyāga kō vijña kahēṁ san'yāsa
Sakala karma kē tyāga kō tyāga vivēkī jāna.. 2..
Karma dōṣa sē yukta vida aura tyāganē yōgya
Yajña dāna tapa karma saba nahīṁ tyāga kē yōgya 3..
San'yāsa tyāga kē viṣaya mēṁ, niśchaya mama anusāra
Tyāga trividha vidha jāna tū, puruṣa śrēṣṭha hē Pārtha.. 4..
Yajña dāna tapa karma saba, nahīṁ tyāga kē yōgya
Yajña dāna tapa śuchi karēṁ, bud'dhimāna kō Pārtha.. 5..
Yajña dāna tapa karma kō aura sakala kartavya
Āsakti karma phala tyāgakara, niśchita mata mama
jāna.. 6..
San'yāsa niyata saba karma sē, uchita nahīṁ hai tyāga
Mōha tyāga sē tyāga jō, tāmasa usakō jāna.. 7..
Karma sabhī duḥkha rūpa haiṁ, dēha klēśha bhaya tyāga
Milē na phala kucha tyāga sē, aisā rājasa tyāga..
8..
Niyata kartavya karma hai, karē āsa phala tyāga
Vahī tyāga sātvika samajha, mama mata hai yaha
Pārtha.. 9.
Kuśala karma āsakti nahiṁ, akuśala sē nahiṁ dvēṣha
Satva yukta sanśaya rahita bud'dhimāna san'yāsi..
10..
Pūrṇa rūpa sē karma kā, tyāga śakya
nahiṁ prāṇi
Sakala karma phala tyāgi jō, tyāgī usakō jāna..
11..
Miśrita iṣṭa aniṣṭa phala puruṣa sakāmī prēta
San'yāsī jō karma sē nahīṁ karma phala kāla.. 12..
Sakala karma kī sid'dhi kē, pān̄ca hētu upāya
Sām̐khya varṇana śāstra hu'ā, jāna Pārtha jēhi anta.. 13..
Karma sid'dhi kē pān̄cha hētu kartā aura ādhāra
Vividha prathaka chēṣṭā karaṇa aura pān̄cavāṁ dēva.. 14..
Mana vāṇī aru dēha sē n'yāyōcita
viparīta
Jō kucha karatā karma nara hētu pān̄cha tū jāna.. 15..
Viśud'dha ātma kartā samajha, nahiṁ yathārtha kā jñāna
Śud'dha nahīṁ dhī karma gati durmati usakō jāna.. 16..
Jēhi kartā kā bhāva nahiṁ, nahīṁ bud'dhi sansāra
Saba lōkōṁ kō māra kara, maratā bandhatā
nāhiṁ.. 17..
Jñātā jñāna jñēya hai, jisasē hōtā karma
Kārya karaṇa kriyā milē upajē saṅgraha karma.. 18..
Jñāna karma kartā sabhī, bhēda sāṅkhya guṇa tīna
Bhalībhānti hē Pārtha tū, unakō mujhasē cinha..
19..
Pr̥thaka pr̥thaka saba bhūta mēṁ, ēka avyaya kō dēkha
Jāna jñāna sātvika usē, avyaya dēkha ēka... 20..
Bhāva anēkōṁ bhūta saba bhinna bhinna jē jñāna
Jñāna bhinnatā dēkhatā, rājasa usakō jāna.. 21.
Ēka kārya isa dēha mēṁ, pūrṇa rūpa āsakta
Hētu rahita tātvika nahīṁ, tuccha vō tāmasa jñāna.. 22..
Karma niyata āsakti gata aura nahīṁ phala chāha
Binā rāga aru dvēṣha kē usē tū sātvika jāna.. 23..
Kaṭhina pariśrama karma jō karē
bhōga kī cāha
Ahaṅkāra kē sātha jō karma vō rājasa
jāna.. 24..
Pauruṣa hinsā hāni aru nahīṁ vicāra pariṇāma
Karma ārambha ajñāna sē tāmasa usakō jāna.. 25..
Ahaṁ saṅga sē rahita jō, utsāha dhairya sē yukta
Sid'dhi asid'dhi nirvikāra hai, sātvika kartā
jāna.. 26..
Rāga karma phala āsa jēhi lōbhī aśuchi svabhāva
Harṣa śōka sē yukta jō hinsaka
rājasa jāna.. 27.
Ayukta ghamaṇḍī prākr̥ta alasa viṣādī dhūrta
Dīrgha sūtra para vr̥tti nāśa, kartā tāmasa jāna..
28..
Bhēda dhannajaya bud'dhi dhr̥ti triguṇa jāna guṇa dōṣa
Pr̥thaka pr̥thaka vistāra sē kahā jāya sō suna..
29..
Bandhana mōkṣa bhaya abhaya karma akarma kā jñāna
Pravr̥tti nivr̥tti jō jānatī bud'dhi vō sātvika
Pārtha.. 30..
Bud'dhi yathārtha na jānatī karma akarma kā bhēda
Kārya akārya na jānatī bud'dhi vō rājasa Pārtha..
31..
Adharma dharma hai mānatī tāmasa sē āvr̥tta
Sabhī artha viparīta lē bud'dhi tamasa hē Pārtha..
32..
Dhyāna yōga dhāraṇa karē, mana indriya aru prāṇa
Avyabhicāriṇi dhāraṇā, sātvika dhr̥ti vaha pārtha..
33..
Dharma artha aru kāma
kō, jisa dhr̥ti dhāraṇa Pārtha
Li'ē kāmanā prāṇi jisa, dhr̥ti vaha rājasa jāna.. 34..
Śōka viṣāda svapna bhaya, jisa dhr̥ti
dhāraṇa Pārtha
Duṣṭa bud'dhi nahiṁ chhōṛatā, dhr̥ti vaha tāmasa jñāna..
35..
Mujhasē suna vaha tīna sukha Bharat śrēṣṭha hē Pārtha
Ramata nitya abhyāsa jēhi hōta dukhōṁ kā anta.. 36..
Sādhana kālē jāna viṣa aura amr̥ta pariṇāma
Ātma bud'dhi utpanna vaha sātvika usakō jāna..
37..
Jō sukha upajē Pārtha hē, indriya viṣaya pariṇāma
Yōga kāla jō amr̥ta sama aura jahara pariṇāma.. 38..
Mōhita karatā ātma kō bhōga kāla pariṇāma
Nidrā alasa pramāda sukha tāmasa usakō jāna.. 39..
Bhūchara nabhachara dēva aru nahīṁ kō'u hai satva
Prakr̥ti janma traya guṇa rahita, kvachita kahīṁ bhī hōya.. 40..
Brāhmaṇa kṣatriya vaiśya kē aura śūdra kē karma
Nija svabhāva utpanna guṇa, karma vibhājita jāna.. 41..
Śrad'dhā ārjava aru kṣhamā, sama dama tapa aru śaucha
Jāna vijñāna jñāna kō, brahma svābhāvika karma..
42..
Śaurya dhīratā tēja dakṣatā aura nahīṁ raṇa chōṛa kabhī
Dāna Iśha ka
bhāva saba, kṣātra swābhāvika karma.. 43
Vyāpāra karma kr̥ṣi gaurakṣā, vaiśya swābhāvika karma
Sēvā hī kartavya hai, śūdra swābhāvika karma..
44..
Nija nija karmōṁ mēṁ lagā parama sid'dhi nara prāpta
Jēhi vidhi pātā sid'dhi kō, tehi vidhi kō tū
jāna.. 45..
Jisasē yaha jaga vyāpta hai pravr̥tti bhūta jēhi
Iśa
Parama sid'dhi kō prāpta nara, karēṁ svakarma sē bhakti.. 46..
Viguṇa dharma nija śrēṣṭha hai, nipuṇa ācharaṇa paradharma
Nahīṁ pāpa kō prāpta hō, swabhāva
niyata kara karma.. 47..
Dōṣa yukta para nahiṁ tajē, sahaja swābhāvika karma
Agni dhūma āvr̥tta hai, dōṣa vyāpta saba karma.. 48..
Mati āsakta spr̥hā rahita, jisanē jītā chitta
Parama nirata niradhāra kō, sāṅkhya yōga sē jñāta.. 49..
Jñāna yōga niṣṭhā parama, pārtha jāna saṅkṣhēpa
Parama sid'dhi kō prāpta nara, brahma bhūta hō jāta... 50..
Śud'dha bud'dhi sē yukta hō, mana indriya dhr̥ti
māhi
Śabda viṣaya kā tyag kara, rāga dvēṣa sē mukta.. 51..
Ēkānta dēśa sēvana karē niyamita bhōjana prāpta
Vaśa mana vāṇī dēha kō, vairāgya dradhī kara dhyāna.. 52..
Anhakāra bala darpa parigraha kāma
krōdha kā tyāga
Śānta chitta mamatā rahita Brahma bhāva kō
prāpta.. 53..
Brahma bhūta ānanda mēṁ, mukta śōka aru āsa
Samatva bhāva saba bhūta mēṁ, parā bhakti mama prāpta.. 54..
Jō hūm̐ jitanā aura maiṁ, tatva bhakti vaha jāna
Tatva jāna usa bhakti sē, mama praviṣhṭa hō jāta... 55..
Sadā karē saba karma kō, mama āśraya jō bhakta
Śāśhvata kr̥pā kō prāpta kara, avināśhī pada
prāpta.. 56..
Mana sē arpita karma mama, nita āśrita hō Pārtha
Bud'dhi yōga ārūdha hō, nita mama sthita jāna.. 57.
Sthita mujhamēṁ chitta kara, kr̥pā pāra saba durga
Ahaṅkāra vaśa nahiṁ sunē, tū vināśa kō prāpta.. 58..
Ahaṅkāra āśraya li'ē nahīṁ karūṅgā yud'dha
Mithyā niśchaya jāna yaha, prakr̥ti niyōkṣhyati yud'dha.. 59..
Nahīṁ chāha jisa karma kō, mōha vaśī
hō Pārtha
Paravaśa hō karanā hi hai, nija swabhāva vaśa
karma.. 60..
Saba prāṇī kī dēha mēṁ baiṭhē haiṁ bhagavāna
Yantra aruṛha saba bhūta kō, prakr̥ti nacātī nāca.. 61..
Sabhī bhāva sē Pārtha tū prabhu śaraṇāgati hōya
Parama śhānti śāśvata parama, parama kr̥pā sē
prāpta... 62..
Gōpanīya ati gūṛhatama kahā jñāna mama tōhi
Poorṇatayā yaha tōla kara jasa cāhē
tasa kara.. 63..
Parama gūdhatama vachana kō, phira sē suna hē Pārtha
Tū ati priya hai mōhi kō, kahūm̐ vachana hita
tōra.. 64..
Mana mujhamēṁ kara mōra bhakta bana,
Mama pūjana kara mama praṇāma kara
Mujhē prāpta tū satya vachana mama,
Tū ati priya hai tū ati priya hai. 65..
Sabhī dharma kō tyāgakara mama śaraṇāgati Pārtha
Mukta karūm̐ saba pāpa sē, nahīṁ śōka kō prāpta.. 66..
Bhakti rahita tapa sē rahita, nahīṁ vachana yaha jñāna
Nahīṁ śravaṇa kī cāha hai, dōṣa dr̥ṣṭi mama Pārtha.. 67..
Parama guhya isa jñāna kō, parama prēma mama
bhakta
Kahē prāpta vaha mōhi kō, isamēṁ nahiṁ sandēha.. 68..
Nahiṁ nara kō'u dūsarā, karē kārya priya mōhi
Nahīṁ aura kō'u janma bhuvi usasē
priyatara bhakta. 69..
Paḍē dharma sanvāda nara hama dōnōṁ kē bīcha
Jñāna yajña sē pūjya maiṁ, mama mata aisā jāna.. 70..
Śrad'dhā sē karatā śravaṇa, dōṣa dr̥ṣṭi sē hīna
Mukta pāpa nara
lōka śubha śrēṣṭha karma jana prāpta.. 71..
Śravaṇa kiyā ēkāgra mana, parama jñāna
kō Pārtha
Hu'ā Dhanan̄jaya naṣṭa kyā, tāmasa jan'ya sam'mōha.. 72..
Mōha naṣṭa mama tava kr̥pā, hē Achyuta
bhagavāna
Prāpta huyī smr̥ti mujhē, sandēha ga'ē sthita
svayaṁ.. 73..
Sunā mahātmā Pārtha kā aura Kr̥iṣhṇa sanvāda
Yaha adbhūta vismaya parama, ēhi prakāra nara śrēṣṭha.. 74..
Kr̥pā vyāsa kī śravaṇa mama, gūdha gūdhatama yōga
Pratyakṣa śravaṇa mama yaha vachana, yōgēśvara Srī Kr̥iṣhṇa.. 75..
Rājana Kēśava Pārtha kā yaha adbhuta sanvāda
Bāra bāra harṣita rahūm̐, sumira puṇya sanvāda.. 76..
Rājana maiṁ harṣita rahūm̐, dēkha vilakhṣaṇa rūpa Hari
Sumira sumira vismita parama, mērā chitta apāra.. 77..
Jahām̐ yōgēśvara Kr̥iṣhṇa haiṁ, jahām̐ dhanurdhara Pārtha
Vahām̐ vijaya vaibhava parama, nīti achala mama
jñāna..
........................................